ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΚΩΝΑ
Ψυχολόγος Msc | Υγειονομικός Αξιωματικός ΕΛ.ΑΣ.
Σύμφωνα με τον ορισμό που διατυπώθηκε στο καταστατικό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας – ΠΟΥ (1946), η υγεία είναι η «κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας». Από τον ορισμό, λοιπόν, όλοι μας αντιλαμβανόμαστε πως δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία. Και η ψυχική υγεία ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, δεν προυποθέτει μόνο την απουσία της ψυχικής διαταραχής αλλά ορίζεται ως η κατάσταση συναισθηματικής ευεξίας, όπου το άτομο μπορεί να ζει και να εργάζεται με άνεση μέσα στην κοινότητα και να ικανοποιείται απο τα προσωπικά του χαρακτηριστικά επιτεύγματα.
Αυτά δυστυχώς έχουν κλονιστεί συθέμελα και η καθημερινότητα όλων μας έχει ανατραπεί, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Οι αρνητικές ψυχολογικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις, που θα παρουσιαστούν επιγραμματικά στην συνέχεια, εν μέσω υγειονομικής κρίσης με το ξέσπασμα και την εξάπλωση της νόσου COVID-19, του αναγκαστικού εγκλεισμού και των περιοριστικών μέτρων που έχουν εφαρμοσθεί εδώ και καιρό απο την πολιτεία, δυστυχώς, είναι κοινές σε επιδημίες μολυσματικών νόσων.
Ζούμε σε καιρούς, όπου μια εποχή πεθαίνει και μια νέα έρχεται ή για να είμαι πιο ακριβής, έχει ήδη έλθει. Αν πούμε ότι ο 17ος αι έμεινε στην ιστορία ως ο αιώνας του διαφωτισμού, ο 18ος αι ως ο αιώνας της λογικής, ο 19ος και 20ος αι ως οι αιώνες της προόδου, ο 21ος αι, εκτός από την ψηφιακή επανάσταση, την εποχή της πληροφορίας, την εξερεύνηση του διαστήματος, διαμορφώνεται ως ο αιώνας του διάχυτου άγχους, της μειωμένης αίσθησης ασφάλειας, της απροσδόκητης διακοπής της εργασίας και της οικονομικής αβεβαιότητας, της απραξίας, της συναισθηματικής ματαιότητας, της εξάντλησης, της ευερεθιστότητας, της παρατεταμένης αρνητικής διάθεσης, των σωματικών συμπτωμάτων (έλλειψη ενέργειας και γενικευμένοι πόνοι), του ενδεχόμενου κοινωνικού στιγματισμού των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί και νοσήσει και τέλος, της δραματικής αύξησης της χρήσης διαφόρων ιατρικών υπηρεσιών.
Πως μπορούμε, λοιπόν, να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά και με θάρρος τόσο απέναντι στον εαυτό μας όσο και απέναντι στους άλλους, όταν έρχεται στο προσκήνιο μια μικρή ή μεγάλη ψυχολογική δυσκολία; Σε καμία περίπτωση δε βοηθούν οι υποδείξεις για το πώς «πρέπει» να νιώσει ή να σκεφθεί ο άλλος. Θα ήθελα, λοιπόν, να παραθέσω, εν συντομία, κάποιες φράσεις, που το μόνο που κάνουν, δυστυχώς, είναι να μας δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τη ζωή. Επομένως, αυτό που καλό θα ήταν να κάνουμε, από εδώ και στο εξής (αφού δε θα έχουμε πια τη δικαιολογία ότι «δε ξέραμε…») είναι, με θάρρος και απόλυτη συνειδητότητα, να σταματήσουμε να τις χρησιμοποιούμε, τόσο ανάλαφρα και επιπόλαια και εν συνεχεία, να τις αντικαταστήσουμε με άλλες φράσεις, πιο υγιείς και πιο λειτουργικές.
Τι να μη λέμε, λοιπόν, σε κάποιον που αντιμετωπίζει κάποια ψυχική δυσκολία; Πάψε να αισθάνεσαι άσχημα, κανείς δε σου φταίει για ό,τι αισθάνεσαι, σκέψου πιο λογικά και ώριμα, δεν αντέχω άλλο να σε βλέπω σε αυτήν την κατάσταση, έτσι που το πας θα μας τρελάνεις όλους, δεν το περίμενα να είσαι τόσο αδύναμος/η, τζάμπα βασανίζεσαι-δεν έχεις τίποτα, μπορεί να μην το κάνεις επίτηδες αλλά δεν αντέχω άλλο, μια ζωή σε θυμάμαι να δημιουργείς προβλήματα, το μόνο που καταφέρνεις είναι να βλάπτεις τον εαυτό σου…
Τι θα ήθελε να ακούει κάποιος που αντιμετωπίζει αγχώδη διαταραχή ή οποιαδήποτε άλλη ψυχολογική δυσκολία; Είμαι δίπλα σου και θα προσπαθήσω να σε βοηθήσω με κάθε τρόπο, σε αγαπάω και σε αποδέχομαι ολοκληρωτικά, ενδιαφέρομαι πολύ για εσένα και θέλω να καταλάβω αυτό που αισθάνεσαι, μαζί θα το αντιμετωπίσουμε, σε αυτή τη φάση της ζωής σου είναι απόλυτα φυσικό να νιώθεις άσχημα -είναι βέβαιο ότι σε λίγο καιρό θα νιώθεις πολύ καλύτερα, είσαι πολύ σημαντικός/ή για μένα, αν μου ζητήσεις κάτι θα το κάνω με χαρά, έχω εμπιστοσύνη σε εσένα- είμαι σίγουρος/η ότι θα τα καταφέρεις! Δε κοστίζουν τίποτε αυτές οι όμορφες φράσεις, δεν προκαλούν καμία ψυχολογική επιβάρυνση ή παράπλευρη απώλεια. Το μόνο, που κάνουν, είναι να δημιουργούν αυτήν την όμορφη καμπύλη στο πρόσωπο του άλλου, που λέγεται χαμόγελο!
Τέλος, σε ό,τι αφορά τον εαυτό μας, ας μη λησμονούμε πως εμείς οφείλουμε να τον φροντίσουμε! Αν δεν το κάνουμε εμείς, δε θα το κάνει κανένας άλλος αυτό για εμάς και αν θέλουμε να φροντίσουμε, αποτελεσματικά, τους άλλους, αυτό θα γίνει μόνο, εάν φροντίσουμε, πρώτα, τον εαυτό μας!
Έχουμε, αναντίρρητα, μπροστά μας μια επιλογή! Ποια είναι αυτή; Να παραιτηθούμε, νιώθοντας να κλονίζονται οι βάσεις μας και να παραλύσουμε από φόβο την ώρα που χάνουμε τα γνώριμά μας αγκυροβόλια ή να αδράξουμε το απαιτούμενο θάρρος για να διατηρήσουμε την ευαισθησία, την ανθρωπιά, την συνειδητότητα της κάθε στιγμής και την υπευθυνότητα μπροστά σε αυτές τις ριζικές αλλαγές! Ελπίζω και προσδοκώ, για όλους μας, πως θα επιλέξουμε το δεύτερο σενάριο… Ας είμαστε αισιόδοξοι, λοιπόν, πως σύντομα και αυτή η απειλή θα αντιμετωπιστεί, όπως τόσες άλλες στην ιστορία της ανθρωπότητας.
