Ένα στα δύο καταστήματα εστίασης, στην αχαϊκή πρωτεύουσα, άνοιξε από αυτήν.
Του Διονύση Ζακυνθινού
Είναι ένα αναμφισβήτητο γεγονός που έχει και την ερμηνεία του. Τα διαρκώς αυξανόμενα, τα τελευταία χρόνια, καταστήματα καφέ, που ξεφύτρωσαν σαν τα μανιτάρια (και) στην Πάτρα, συνιστούσαν την απόλυτη έκφραση της λεγόμενης επιχειρηματικότητας ανάγκης, η οποία εκτοξεύτηκε μετά από την οικονομική κρίση.
Εκτιμάται ότι τα μισά σχεδόν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος στην αχαϊκή πρωτεύουσα άνοιξαν από ανθρώπους που δεν είχαν καμία σχέση στο παρελθόν με τον χώρο της εστίασης. Εξ ου και ο ορισμός της επιχειρηματικότητας ανάγκης, η οποία αφορά την ανάληψη επιχειρηματικής δραστηριότητας εκ μέρους ενός ατόμου λόγω έλλειψης άλλων επιλογών εργασίας ή και δυσαρέσκειας με την υπάρχουσα απασχόλησή του.
Με άλλα λόγια, κάποιος που δεν έχει δουλειά ή δεν είναι ικανοποιημένος απ’ αυτήν που έχει, σπρωγμένος» από την αδήριτη ανάγκη του βιοπορισμού, επιλέγει τη δημιουργία μιας ατομικής επιχείρησης.
Στον αντίποδα της επιχειρηματικότητας ανάγκης κινείται η επιχειρηματικότητα ευκαιρίας, η οποία ανθεί συνήθως σε περιόδους οικονομικής ευμάρειας, καθώς αναπτύσσεται για να εξυπηρετήσει μια διαφαινόμενη, υφιστάμενη ή και αυξανόμενη ζήτηση σε προϊόντα και υπηρεσίες.
Αντιθέτως, σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας, όπως αυτή που προέκυψε μετά από το ξέσπασμα της κρίσης, η επιχειρηματικότητα ανάγκης προσπάθησε να καλύψει την αδυναμία της αγοράς να διατηρήσει τις θέσεις εργασίας και το επίπεδο των μισθών.
Επομένως, δεν ήταν τυχαίο που τα καταστήματα που πρόσφεραν καφέ άνοιγαν το ένα μετά το άλλο (και) στην αχαϊκή πρωτεύουσα. Και από κοντά ακολούθησαν και τα καταστήματα εστίασης, μικρά και μεγάλα, όπως τα σουβλατζίδικα και τα ψητοπωλεία.
Ρίχνοντας μια ματιά στους κεντρικούς δρόμους και ιδίως στους πεζοδρόμους της Πάτρας, δεν χρειαζόταν να είσαι ειδικός, οικονομολόγος, ένα πράγμα, για να καταλάβεις ότι η προσφορά σε καφέ και γρήγορο φαγητό είχε ξεπεράσει προ πολλού τη ζήτηση.
Αλλά επειδή στους δύσκολους καιρούς ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται, το προφανές δεν αντιλήφθηκαν οι περισσότεροι από όσους αποφάσισαν να πορευτούν και αυτοί στην οδό της επιχειρηματικότητας ανάγκης, με τις πιθανότητες να μακροημερεύσει το εγχείρημα τους να είναι εις βάρος τους.
Έτσι, μετά και από την επέλαση της πανδημίας και τα περιοριστικά μέτρα που αυτή επέφερε, κυρίως με το οριζόντιο κλείσιμο της εστίασης, ήταν αναμενόμενο πολλά από τα καταστήματα του κλάδου που εδράζονταν κυρίως στην επιχειρηματικότητα ανάγκης να βάλουν οριστικά λουκέτο ή να είναι σήμερα στα πρόθυρα του.
Εννοείται ότι στην Ελλάδα του σήμερα που «διψάει» για επενδύσεις και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, με αντικειμενικό σκοπό να μειώσει την ανεργία και να αυξήσει κατ’ επέκταση το ΑΕΠ της, η επιχειρηματικότητα ανάγκης δεν είναι ο σωστός δρόμος για να δοθεί μια πραγματική ώθηση στην οικονομία.
Απαιτείται ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο
Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι για να έχουμε βάσιμες ελπίδες ουσιαστικής οικονομικής ανάκαμψης χρειαζόμαστε ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο με δράσεις πρωτίστως παραγωγικού χαρακτήρα, δίνοντας βαρύτητα στην ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, και κάνοντας παράλληλα μια αποφασιστική στροφή στην καινοτομία, στην οποία εξακολουθούμε να είμαστε, ως χώρα, ουραγοί.
Βέβαια για όλα αυτά απαιτείται μια πυξίδα, ένα σαφές σχέδιο με συγκεκριμένη στόχευση ανασυγκρότησης της οικονομίας.
Κι ένα από αυτά που πρέπει να διδαχθούμε είναι ότι, αν και σχετικές έρευνες δείχνουν ότι στην Ελλάδα η επιχειρηματικότητα ανάγκης είναι μεγαλύτερη από την επιχειρηματικότητα ευκαιρίας, είναι η δεύτερη που μπορεί να δώσει μια πραγματική ώθηση στην πραγματική και κατ’ επέκταση στην εθνική οικονομία.
