Η γυναίκα που άφησε πίσω της τα στερεότυπα, πήρε το τιμόνι στα χέρια και απέδειξε πως η δύναμη δεν έχει φύλο.
Σε έναν κόσμο όπου τα στερεότυπα εξακολουθούν να ορίζουν “αντρικές” και “γυναικείες” δουλειές, εκείνη αποφάσισε να γράψει τη δική της ιστορία… πίσω από το τιμόνι μιας νταλίκας. Με πυξίδα την πίστη στον εαυτό της και κινητήρια δύναμη την ανάγκη για επιβίωση, άφησε πίσω της την ασφάλεια της ρουτίνας και βγήκε στους δρόμους της Ευρώπης. Αντιμετώπισε προκαταλήψεις, δυσκολίες και μοναξιά – μα τα μετέτρεψε όλα σε μαθήματα ζωής.
Η Μαρία Στεφανοπούλου μιλά στο PatrasVoice.com για την πορεία της σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, για τη δύναμη της θέλησης, τη ζωή μέσα σε ένα φορτηγό, αλλά και για τις μικρές στιγμές ελευθερίας που της χαρίζουν οι ατέλειωτοι δρόμοι. Μια συνέντευξη-ταξίδι ψυχής, γεμάτη ειλικρίνεια, πάθος και πίστη ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο όταν πιστεύεις πραγματικά στον εαυτό σου.
Συνέντευξη στον Θανάση Παλούμη
Πώς ξεκίνησες την καριέρα σου ως οδηγός νταλίκας; Ήταν όνειρο ή ανάγκη;
Ήταν ανάγκη επιβίωσης. Στο παρελθόν έκανα διάφορες δουλειές, όπου ο μισθός δεν ήταν αρκετός για να καλύπτω τις βασικές μου ανάγκες. Αποφάσισα να βγάλω δίπλωμα οδήγησης Ε’ κατηγορίας, χωρίς να γνωρίζω τι με περιμένει. Δεν είχα οδηγήσει ποτέ ξανά φορτηγό στο παρελθόν, ούτε καν Γ’ κατηγορίας. Όταν απέκτησα το δίπλωμα ξεκίνησα κατευθείαν δουλειά σε επικαθήμενο με μουσαμά και εκεί άρχισα να βλέπω τις δυσκολίες του επαγγέλματος.
Πώς αντέδρασαν οι δικοί σου όταν τους το ανακοίνωσες;
Τρελάθηκαν. Δεν πίστευαν ότι θα τα καταφέρω. Πίστευαν ότι η ιδέα μου ήταν μια τρελή παρόρμηση και μου έλεγαν να συνέλθω. Θεωρούσαν ότι δεν έχω τις ικανότητες, γιατί έκριναν με βάση τον σωματότυπό μου και όχι με βάση την ψυχική μου δύναμη.
Τι σε ενέπνευσε να μπεις σε έναν χώρο που θεωρείται ανδροκρατούμενος;
Η πίστη στον εαυτό μου. Έχω μάθει να αγωνίζομαι, χωρίς να φοβάμαι τα πιθανά εμπόδια που θα συναντήσω και τις προκαταλήψεις. Από την παιδική μου ηλικία με έλκυε το τιμόνι. Μου άρεσαν τα γρήγορα αυτοκίνητα και τα αγροτικά μηχανήματα. Κατάγομαι από αγροτική οικογένεια, όπου τα παιδιά μπαίνουν από πολύ μικρά στον χώρο εργασίας με αποτέλεσμα να οδηγώ αυτοκίνητο από την ηλικία των 10 ετών και τρακτέρ από την ηλικία των 11 ετών.
Έχεις βιώσει προκαταλήψεις ή σεξισμό λόγω του φύλου σου;
Η πλειονότητα των συναδέλφων με αποδέχτηκε και μου συμπεριφέρθηκε ισότιμα. Με επιβράβευαν και με ενθάρρυναν. Σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις βίωσα bullying, δέχτηκα σεξιστικά σχόλια και ανακάλυψα ότι έδιναν ψευδείς πληροφορίες για τις ικανότητες μου, με απώτερο σκοπό την απομάκρυνση μου από τον χώρο εργασίας.
Πώς αντιδρούν συνήθως οι συνάδελφοί σου όταν συνειδητοποιούν ότι είσαι γυναίκα οδηγός;
Με θαυμασμό και ευγένεια, γιατί γνωρίζουν τις απαιτήσεις και τις δυσκολίες του επαγγέλματος. Εφόσον είναι δύσκολο γι’ αυτούς, κατανοούν πόσο πιο δύσκολο είναι για μια γυναίκα που δεν έχει την σωματική δύναμη ενός άντρα.
Τι θα έλεγες σε μια νέα γυναίκα που θέλει να ακολουθήσει το ίδιο επάγγελμα;
Θα της επισήμανα τα υπέρ και τα κατά του επαγγέλματος και θα την παρότρυνα να σκεφτεί πολύ καλά την απόφαση της. Μια νέα γυναίκα πρέπει να απολαμβάνει την ζωή. Στο επάγγελμα αυτό παύεις να έχεις ελεύθερο χρόνο και προσωπική ζωή. Ξεχνάς το σπίτι, την δημιουργία οικογένειας και την απόκτηση παιδιών. Εκτός αν το ακολουθήσει για λίγα χρόνια, ώστε να αποταμιεύσει κάποια χρήματα και έπειτα ασχοληθεί με κάποιο άλλο επάγγελμα.
Είχες πρότυπα ή στηρίγματα στην αρχή της διαδρομής σου;
Όχι, δεν είχα πρότυπα. Στήριγμα σαφώς και είχα, συνάδελφο με αρκετά χρόνια στο επάγγελμα που ανέλαβε την εκπαίδευση μου και του οφείλω όσα γνωρίζω σήμερα. Πίστεψε εξαρχής σε μένα και τις ικανότητες μου, και με ενθάρρυνε σε κάθε μου προσπάθεια καθημερινά.
Ποια είναι μια τυπική μέρα σου στον δρόμο;
Ξυπνάω στις 04:00, καφέ στο χέρι και φεύγω για την εταιρεία. Παραλαμβάνω τα έγγραφα από το γραφείο, κοτσάρω, ελέγχω το όχημα και ξεκινάω το δρομολόγιο. Ο καιρός παίζει σημαντικό ρόλο για το πώς θα κυλήσει η μέρα. Αν βρέχει, έχει πάγο ή χιόνι θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζω καθημερινά στην Γερμανία είναι το μποτιλιάρισμα, που μπορεί να διαρκέσει από 1-5 ώρες και οι κλειστοί δρόμοι που είναι πολύ συχνό φαινόμενο λόγω έργων και ενίοτε δεν υπάρχει η απαιτούμενη σήμανση για εναλλακτική διαδρομή. Κατά την διάρκεια της οδήγησης πρέπει να είμαι σε μόνιμη εγρήγορση, ώστε να αποφύγω τυχόν ατυχήματα από ασυνείδητους οδηγούς που δυστυχώς είναι πάρα πολλοί. Ένα ακόμη πρόβλημα που δυσκολεύει την εργασία μου, είναι οι μη συντηρημένες καρότσες. Εφόσον ξεπεράσω όλα αυτά τα εμπόδια επιστρέφω στην εταιρεία, ξεκοτσάρω, παραδίδω τα έγγραφα στο γραφείο και αποχωρώ για την οικεία μου.
Ποια είναι η πιο δύσκολη ή επικίνδυνη κατάσταση που έχεις αντιμετωπίσει;
Όταν φράκαρα… Είναι κάτι που έχει συμβεί σε όλους τους οδηγούς. Ήταν στο ξεκίνημα μου ως επαγγελματίας οδηγός. Θα πήγαινα για πρώτη φορά σε μια εταιρεία και δεν γνώριζα την διαδρομή. Ακολουθούσα τις οδηγίες του GPS, όπου έφτασα σε μια κλειστή στροφή και δεν χωρούσα να στρίψω. Από την μια πλευρά είχε ψηλό μαντρότοιχο και από την άλλη χαμηλή μάντρα. Κατέβηκα από το όχημα και έπειτα από μία ώρα υπολογισμών, χωρίς να έχω την απαιτούμενη εμπειρία ως νέα οδηγός, ευτυχώς βρήκα την λύση. Φούσκωσα την καρότσα ώστε να περάσει πάνω από την μάντρα και κατάφερα να απεγκλωβίσω το όχημα με επιτυχία.
Πώς αντιμετωπίζεις την κόπωση και τη μοναξιά σε μεγάλες αποστάσεις;
Απολαμβάνω την μοναξιά. Είμαι από την φύση μου μοναχικός άνθρωπος, και είναι και ένας από τους λόγους που επέλεξα αυτό το επάγγελμα. Πιστεύω ότι αν τα έχεις βρει με τον εαυτό σου, μπορείτε να κάνετε πολύ καλή παρέα. Εξάλλου προτιμώ την μοναχικότητα, από ανθρώπους που δεν έχουν να μου πουν κάτι με ουσία. Όσο για την κόπωση, κοιμάμαι όσο το επιτρέπει ο χρόνος μου και προσπαθώ να κάνω τακτικά μικρά υγιεινά γεύματα.
Πώς επηρεάζει η δουλειά σου την προσωπική και οικογενειακή σου ζωή;
Σαφώς οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά μου κατανοούν το δύσκολο πρόγραμμα μου και αποδέχονται το απαιτητικό ωράριο της εργασίας μου. Στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που έχω προσπαθώ να τους αφιερώσω ποιοτικό χρόνο και να τους προσφέρω στιγμές ξεγνοιασιάς, αλλά και στιγμές που θα μας ενώσουν ακόμη περισσότερο. Ακόμη όμως και τα διαστήματα που είμαι μακριά τους, εμπράκτως τους κάνω να νιώθουν ότι είμαι εκεί γι’ αυτούς όποτε με χρειαστούν. Οι σχέσεις της ζωής μας (οικογενειακές, φιλικές, προσωπικές), χρειάζονται συνέπεια και καθημερινή φροντίδα.
Τι παίρνεις μαζί σου για να αισθάνεσαι “σαν στο σπίτι” μέσα στην καμπίνα;
Ίσως το θεωρήσετε αστείο. Το αποκαλώ “μαξιλαράκι αγκαλίτσα” και είναι ένα ροζ βρεφικό μαξιλαράκι. Η σχέση μας κρατάει περίπου 15 χρόνια, κι αν δεν το πάρω αγκαλιά, δεν μπορώ να κοιμηθώ.
Πώς είναι να ζεις… μέσα σε ένα φορτηγό;
Δύσκολο… Πρώτο και βασικό δεν έχεις τουαλέτα και δεν μπορείς να την βρεις, όποτε θελήσεις. Όπως επίσης δεν μπορείς να κάνεις ούτε μπάνιο, όποτε θελήσεις. Δεύτερο είναι η έλλειψη τροφής και τις περισσότερες φορές σιτίζεσαι με πρόχειρο φαγητό. Τρίτο είναι η έλλειψη χώρου, που περιορίζει τις κινήσεις σου. Εν ολίγοις έχεις κρεβατοκάμαρα, κουζίνα, καθιστικό, μπάνιο σε ένα χώρο.
Ποια είναι η πιο όμορφη στιγμή που έχεις ζήσει στον δρόμο;
Απώτερος σκοπός μου βγάζοντας το επαγγελματικό δίπλωμα, ήταν να μετακομίσω μόνιμα σε κάποια Ευρωπαϊκή χώρα για εργασία. Η πιο όμορφη στιγμή, ήταν όταν βγήκα από το καράβι και άρχισα να οδηγώ στους δρόμους της Ευρώπης. Εκείνη την στιγμή ένιωσα το αίσθημα της ελευθερίας. Ένιωσα ότι ανοίγω τα φτερά μου και πετάω. Η ικανοποίηση της επίτευξης του στόχου μου για μένα ήταν πολύ μεγάλη.
Αν σου έλεγα να μου περιγράψεις τον εαυτό σου με τρεις λέξεις, ποιες θα ήταν;
Κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να έχει αντικειμενική άποψη για τον εαυτό του, γιατί το ασυνείδητο μας έχει την ιδιότητα να ωραιοποιεί το Εγώ μας. Δεν θα σου περιγράψω τον εαυτό μου με βάση την δική μου κρίση, αλλά θα σου πω πως με χαρακτηρίζουν οι άνθρωποι του περίγυρου μου που με ξέρουν καλά και είναι αμερόληπτοι. Με τρείς λέξεις, με αποκαλούν: “Σκυλί του πολέμου”.
Τι σου δίνει δύναμη τις μέρες που όλα φαίνονται δύσκολα;
Ο Θεός… Τις δύσκολες στιγμές ο άνθρωπος θέλει να πιαστεί από κάπου, ψάχνει μια σανίδα σωτηρίας. Η πίστη μου στον Θεό είναι που μου δίνει δύναμη καθόλη την διάρκεια της ζωής μου, που δεν ήταν εύκολη. Πιστεύω στα θαύματα και στην δύναμη της θέλησης, και όντως όταν θέλεις κάτι πολύ θα συνωμοτήσει το σύμπαν για να πραγματοποιηθεί.
Τι σκέφτεσαι όταν οδηγείς για ώρες στη σιωπή;
Ο νους μου ταξιδεύει… Σκέφτομαι ότι η ζωή είναι ωραία, αρκεί να αντιλαμβάνεσαι τις μικρές στιγμές που την ομορφαίνουν. Νιώθω τυχερή που μπορώ να βλέπω κάθε μέρα την ανατολή και την δύση από διαφορετικό σημείο. Τα χρώματα που δημιουργούνται στον ουρανό, μετατρέπουν το τοπίο σε πίνακα ζωγραφικής και κάθε μέρα είναι διαφορετικός. Διανύοντας χιλιόμετρα, διέρχομαι καθημερινά μέσα από πολλές πόλεις και χωριά. Βλέπω επιβλητικές εκκλησίες, κάστρα και παλιά κτήρια με υπέροχη αρχιτεκτονική. Το βλέμμα μου γεμίζει με εικόνες που αν δεν ακολουθούσα αυτό το επάγγελμα, ίσως να μην είχα την τύχη να τις απολαύσω.
Έχεις πιάσει ποτέ τον εαυτό σου να τραγουδά δυνατά στο τιμόνι; Ποιο τραγούδι είναι το “δικό σου”;
Συνέχεια… Μου αρέσουν πολύ τα λαϊκά τραγούδια και σε ορισμένα βάζω την ένταση στο τέρμα και τα τραγουδώ δυνατά. Το αγαπημένο μου τραγούδι είναι της Πάολα το “Πόρνη Ουτοπία”.
Έχεις νιώσει ποτέ ότι ο δρόμος έγινε… ψυχοθεραπεία;
Είναι η καλύτερη ψυχοθεραπεία για κάποιον που του αρέσει να περνά χρόνο μόνος. Απολαμβάνω την ησυχία της σιωπής και την ηρεμία μου. Νιώθεις το αίσθημα της ελευθερίας και της απόδρασης από την ρουτίνα, αφού καμία μέρα δεν είναι ίδια.
Έχεις χάσει γιορτές, γενέθλια ή σημαντικές στιγμές λόγω της δουλειάς; Πώς το διαχειρίστηκες;
Έχω χάσει… Είναι από τα “τυχερά” του επαγγέλματος κι αυτό. Εφόσον επέλεξα να ακολουθήσω αυτό το επάγγελμα και γνωρίζοντας τις απαιτήσεις που έχει, το διαχειρίζομαι ως κομμάτι της εργασίας μου. Εξάλλου και στο παρελθόν με άλλες εργασίες που έκανα, δεν είχα γιορτές.
Ποια ήταν η στιγμή που είπες «τα κατάφερα»;
Ήταν η στιγμή που έπαψα να έχω αμφιβολίες για τις ικανότητες μου. Όταν έπαψα να χρειάζομαι την βοήθεια των άλλων, για να διαχειριστώ τον όγκο του οχήματος σε περιορισμένο χώρο. Σε αυτό με βοήθησε το γεγονός ότι φράκαρα, γιατί εκεί ακριβώς έμαθα να υπολογίζω τον όγκο σε συνάρτηση με τον χώρο. Τότε, είπα: “τα κατάφερα” και ένιωσα τεράστια ανακούφιση μέσα μου.
Τι όνειρα έχεις για το μέλλον, είτε επαγγελματικά είτε προσωπικά;
Να αποταμιεύσω χρήματα, ώστε στο μέλλον να μπορώ να έχω μια ήρεμη και αξιοπρεπή ζωή. Ιδανικά ονειρεύομαι ένα μικρό σπίτι, σε ένα ήρεμο χωριό και έναν σκύλο να κάνω βόλτες στην φύση. Ένα ακόμη όνειρό μου είναι να κάνω ιδιωτικά ταξίδια και να δω όσο το δυνατόν περισσότερα μέρη μπορώ. Τα όνειρα μου συνδέονται με την ηρεμία, που για μένα ισοδυναμεί με την ευτυχία.■