Στο Χαφλέτι, το «μαύρο τριαντάφυλλο» μαγεύει τους επισκέπτες, ενώ η μισοβυθισμένη πόλη κρύβει ιστορίες αγάπης, τραγωδίας και ξεχασμένων μνημείων ανάμεσα σε μύθους και πραγματικότητα.
Στο νότιο άκρο της Τουρκίας, το Χαφλέτι μαγνητίζει κάθε άνοιξη χιλιάδες επισκέπτες χάρη στο διάσημο kara gül, ή αλλιώς «μαύρο τριαντάφυλλο». Στην πλήρη άνθισή του, το λουλούδι φαίνεται βαθύ κόκκινο, σχεδόν μαύρο, ενώ τα μπουμπούκια του μοιάζουν σκοτεινά σαν μελάνι. Οι ντόπιοι ζουν από την καλλιέργεια και πώλησή του, και το μαύρο τριαντάφυλλο έχει εμπνεύσει σειρές, μυθιστορήματα και αρώματα.
Τι χρώμα έχουν πραγματικά τα τριαντάφυλλα;
Παρά τον θρύλο που θέλει τα μαύρα τριαντάφυλλα μοναδικά στον κόσμο, οι ειδικοί διευκρινίζουν ότι δεν υπάρχει πραγματικά μαύρο λουλούδι. Ο διεθνώς αναγνωρισμένος ειδικός στις τριανταφυλλιές, Μάικλ Μάριοτ, εξηγεί ότι πρόκειται για πολύ σκούρο κόκκινο, που φαίνεται μαύρο κυρίως στα μπουμπούκια ή κάτω από έντονο ήλιο. Το ιδιαίτερο έδαφος του Χαφλέτι και το ηλιόλουστο κλίμα φαίνεται να ενισχύουν την εντύπωση αυτή.
Θρύλοι και τραγωδία έρωτα
Η γοητεία του μαύρου τριαντάφυλλου συνοδεύεται από θρύλους. Ένας μιλά για την Βαρτούχι, εγγονή του αρχιτέκτονα Αντίρ, που καλλιεργούσε τα ωραιότερα τριαντάφυλλα της περιοχής. Ερωτεύτηκε τον ορφανό Φιράτ, αλλά ο παππούς της απαγόρευσε τη σχέση τους. Απελπισμένοι, οι δύο νέοι βούτηξαν στον Ευφράτη για να βρουν μαζί τον θάνατο. Από τότε, λέει ο θρύλος, τα τριαντάφυλλα άλλαξαν χρώμα και άνθισαν «μαύρα» ως αιώνιο σημάδι του άδοξου έρωτά τους.
Μια άλλη εκδοχή συνδέει το μαύρο τριαντάφυλλο με τον Διάβολο, που θέλησε να θυμίζει για πάντα τη λύπη και την εκδίκηση μετά τη δολοφονία ενός αθώου κοριτσιού.
Η πόλη που μισοβυθίστηκε
Πίσω από τη γραφική εικόνα με τα πέτρινα σπίτια και τα τιρκουάζ νερά του Ευφράτη κρύβεται μια διαφορετική ιστορία. Το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς πόλης βυθίστηκε το 2001 λόγω του φράγματος Μπιρετσίκ, που άλλαξε δραματικά τη ζωή των κατοίκων. Η πόλη χωρίστηκε σε «Νέο» και «Παλαιό» Χαφλέτι. Σήμερα, τα απομεινάρια φαίνονται μόνο από βάρκα: ο μιναρές ενός τζαμιού ξεπροβάλλει από τα νερά, ενώ οι υπόλοιπες στέγες και τοίχοι βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια.
Η ξεχασμένη ιστορία των Αρμενίων
Οι ηλικιωμένοι θυμούνται και τις εποχές πριν από το φράγμα. Αναφέρουν επίσης ότι Αρμένιοι μάστορες και έμποροι είχαν σημαντικό ρόλο στην πόλη, με το τζαμί της παλιάς πόλης να έχει χτιστεί από Αρμένιο αρχιτέκτονα τον 19ο αιώνα. Η αναφορά αυτή παραπέμπει στη γενοκτονία του 1915-1917 και στις χαμένες αρμενικές κοινότητες της περιοχής.
Τουρισμός ανάμεσα στη μνήμη και τη φαντασία
Τα τελευταία χρόνια, τα μαύρα τριαντάφυλλα και η εικόνα του βυθισμένου τζαμιού έχουν μετατρέψει το Χαφλέτι σε τουριστικό hotspot. Οι πάγκοι των μικροπωλητών γεμίζουν με μαγνητάκια, γλάστρες και αρώματα «μαύρου τριαντάφυλλου». Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν με βάρκα, τζετ σκι ή flyboard, ενώ η κατάδυση στη βυθισμένη πόλη έχει γίνει δημοφιλής, ιδιαίτερα μετά την επίδειξη της Σαχίκα Ερτζουμέν, παγκόσμια ρεκορντγούμαν στην ελεύθερη κατάδυση, που ευαισθητοποίησε για τη ρύπανση από πλαστικά.
Το στολίδι με βαριά μνήμη
Καθώς οι τουρίστες απολαμβάνουν τη γραφική «πόλη-φάντασμα» και τα μαύρα τριαντάφυλλα, οι παλιότεροι θυμούνται τις χαμένες καλλιέργειες, τις πλημμυρισμένες γειτονιές και τις σκιές της ιστορίας. Όπως λέει ο Αντνάν, «Σε λίγες ώρες που έρχονται οι τουρίστες, δεν μπορείς να μάθεις την αληθινή ιστορία αυτού του τόπου. Εμείς ζήσαμε και την καλή και την κακή της πλευρά».
